نقش تغذيه در دردهای مزمن
شکي نيست که تغذيه صحيح دربيماران مبتلا به درد مزمن اهميت زيادي دارد ولي درحال حاضر نقش تغذيه و اثرات آن در درد در مراحل اوليه بررسي قرار دارد.
ازآنجايي که التهاب نقش عمده اي درايجاد درد در بدن دارد غذاهايي که باعث افزايش التهاب شده يا باعث کاهش ريزمغذي ها ( مثل ويتامين ها و موادمعدني ) گردند باعث افزايش دردهاي التهابي مي گردند.
سلول هاي چربي يکي ازمنابع مهم مواد التهابي در بدن هستند لذا در افراد چاق دردهاي مزمن کمر و مفاصل بيشتر ديده ميشود. اگرچه خود وزن بالا نيز باعث افزايش فشار بر مفاصل و مهره هاي کمري شده و مشکل را تشديد مي کند. در بررسي ها ، ديده شده که کاهش 10-7% وزن فعلي فرد مي تواند در کاهش توليد مواد التهابي در بدن بسيار موثر باشد.
غذاهايي که پايه شيميايي مواد التهابي در بدن هستند شامل غذاهاي حاوي شکر و نشاسته اي مي باشند و غذاهاي پروتئيني باعث کاهش آنها مي گردد. لذا اجتناب از کربوهيدرات هاي غير ضروري و استفاده از گوشت بدون چربي، مرغ، ماهي و تخم مرغ در وعده هاي غذايي نقش اساسي در کنترل توليد مدياتورهاي التهابي دارد. همچنين مصرف سبزيجات و ميوه‌هاي تازه، خشکبار و مصرف مکملهاي ويتاميني و مواد معدني به صورت روزانه مي‌تواند موثر باشد.
در بررسي‌هاي انجام شده بطور کلي 5 اصل اساسي در تغذيه براي کنترل دردهاي مزمن شامل موارد زير مي‌باشد:
1) استفاده حداقل از کربوهيدراتهاي تصفيه شده 2) استفاده از فيبرهاي غذايي
3) مصرف فيتونوترينت ها ( ويتامين سي ، اي ، بتاکاروتن ) 4) مصرف چربي امگا 3
5) استفاده از مکملهاي مورد نياز
مطالعات نشان مي‌دهد که مصرف حتي يک وعده از غذاهاي پر کربوهيدرات ( کربوهيدراتهاي سريع ) باعث افزايش مارکرهاي التهابي ميشود و از طرف ديگر پرهيز 10 روزه از آنها مي‌تواند بطور چشمگير باعث تنظيم فشارخون، تحمل به گلوکز و سطح کلسترول خون گردد. لذا جايگزين دادن کربوهيدراتهاي سريع ( مثل شکر، برنج و نان ) با کربوهيدراتهاي آهسته ( مثل ميوه‌ها، دانه‌ها و نان سبوس دار ) نقش مهمي در کنترل التهاب و تنظيم وزن بيمار دارد. همچنين مصرف پروتئين به همراه کربوهيدراتهاي آهسته در يک رژيم غذايي معتدل باعث افزايش هورمون گلوکاگون نسبت به انسولين شده که اثرات التهابي ندارد.
مصرف رژيم غذايي پر فيبر منافع شناخته شده زيادي دارد از جمله حفظ عملکرد طبيعي روده‌ها، کاهش کلسترول و قند خون، همچنين پيشگيري از بيماريهاي قلبي- عروقي، ديابت و بيماريهاي کليوي.
در تحقيقات اخير ديده شده که رژيم غذايي پر فيبر با مکانيسم کاهش اسيد‌هاي چرب زنجيره کوتاه در روده باعث کاهش التهاب در روده و کاهش ريسک بيماريهاي خودايمني مي‌گردد. به طور کلي مصرف 35-30 گرم فيبر در روز در رژيم غذايي توصيه مي‌گردد.
فيتونوترينت ها ( شامل ويتامين سي ، اي ، بتاکاروتن، مواد معدني کمياب مثل سلنيوم ) سدهاي دفاعي بدن در برابر راديکالهاي آزاد که در اثر درد، استرس، ورزش، مصرف سيگار، مصرف چربي زياد و ….. توليد مي‌شوند، مي‌باشند. اين مواد عمدتاً در سبزيجات و ميوه‌هاي تازه، چاي سبز و انگور قرمز، به و موز وجود دارند. استفاده از اين مواد در درمان دردهاي حاد و همچنين کنترل درد در بيماران فيبروميالژي، ديس منوره، نوروپاتي ديابتي، پانکراتيت مزمن و سندرم درد ناحيه‌اي مؤثر است.
اسيد‌هاي چرب امگا 3 باعث کاهش پاسخهاي ايمني و التهابي در بدن ميشود. امگا 3 عمدتاً در غذاهايي مثل گردو و ساير مغزها، ميگو، تخم مرغ، بعضي ميوه‌ها ، روغن ماهي و نيز در بذرکتان به وفور وجود دارد. در بررسي‌هاي مختلف تأثير مثبت امگا 3 در درمان درد بيماريهاي مختلف شامل سردردهاي ميگرني، دردهاي ناشي از بيماري ام اس ، دردهاي التهابي ناشي از بيماري آرتريت روماتوئيد و آرتروز مفاصل ، همچنين بيماري فيبرو ميالژي ( کاهش دردهاي عضلاني و احساس خستگي ) و نيز در درمان بيماريهاي مزمن ديگر از جمله بيماري کرون ، آسم، پسوريازيس و بيماريهاي قلبي ديده شده است.
بعضي از گياهان دارويي که بسياري از آنها براي توليد داروهاي ضدالتهاب موجود استفاده مي شوند داراي اثرات ضد التهابي هستند از جمله کندر، زنجبيل، پوست درخت بيد ( منبع توليد اسيد ساليسيليک يا آسپرين )، گياه پنجه شيطان، ريشه درخت آناناس ( بروملين )، ريشه زردچوبه ( کروکومين ) و غيره که البته استفاده از اين گياهان به طور خودسرانه و با ميزان نامشخص به هيچ عنوان توصيه نمي شود.
از ريزمغذي هاي بسيار مهم که در درمان دردهاي مزمن بسياراهميت دارد ويتامين دي است. بطوريکه کمبود ويتامين دي نقش بسيار مهمي در ايجاد دردهاي عضلاني- اسکلتي، درد اندام ها و کمردرد ايفا ميکند. تأمين ويتامين دي کافي از طريق تغذيه با غذاهاي دريايي يا از طريق نور آفتاب و در موارد شديد استفاده از مکمل ويتامين دي تحت نظر پزشک مي‌تواند باعث رفع مشکل گردد. البته مصرف بيش از حد ويتامين دي نيز مي‌تواند باعث مسموميت گردد. همچنين تجويز ويتامين دي با دوزهاي بالا در همراهي با داروهاي مدر ( مثل تيازيدها ) و نيز در بيماران حساس به ويتامين دي مثل هيپوپاراتيروئيدي اوليه، نارسايي فوق کليه، کم کاري و پرکاري تيروئيد و بيماريهاي گرانولوماتوز بايد با احتياط صورت گيرد.
ساير مکمل‌هايي که در درمان درد کمک کننده هستند و به صورت تجاري در شکل‌هاي مختلف در بازار وجود دارد شامل نياسيناميد ( ويتامين ب3) ، ام اس ام ( متيل سولفونيل متان ) ، گلوکزامين و کندروايتين مي‌باشد که بيشتر در درمان دردهاي مفصلي کاربرد دارد.
تريتپوفان که عمدتاً در شير، ماست، پنير پارمزان، کنجد، دانه آفتابگردان و کدو همچنين شکلات، جو، موز، مرغ و بوقلمون يافت ميشود در درمان دردهاي نوروپاتيک و بهبود خواب بيماران مؤثر است.
غذاهاي داراي فيبر بالا با پيشگيري از ايجاد يبوست در پيشگيري از دردهاي شکمي و کمر درد کمک کننده است. دانه سويا در درمان دردهاي نوروپاتيک ( مثل نوروپاتي ديابتي ) همچنين در درمان گرگرفتگي ناشي از يائسگي کمک کننده است.
چاي سبز، گيلاس و آلبالو به علت داشتن آنتي اکسيدان بالا اثرات ضد دردي دارند.
در پايان ، لازم به ذکر است که بسياري از غذاها نيز آغاز کننده درد در بيماريهاي مختلف هستند بطور مثال مصرف الکل در سردردهاي خوشه‌اي، مصرف پروتئين بالا در بيماري نقرس و مثالهاي مشابه که در اين موارد اجتناب از آنها ضروري است.
Leave a reply →